ZESPÓŁ PAŁACOWY W OSTROMECKU   gm. Dąbrowa Chełmińska, pow. Bydgoszcz

kategoria:

zabytki architektury - pałace, dworki, chaty

opis:

   Pierwotny pałac, zwany "Myśliwskim", został wybudowany w Ostromecku  w latach 1730-1740 w stylu saskiego rokoka przez kasztelana płockiego, Bogdana Makowskiego herbu Dołęga. Pałac został przekształcony w dwupiętrową rezydencję reprezentacyjną w latach 1758-1766. Do dziś możemy podziwiać monumentalną bryłę o powierzchni użytkowej 542 m kwadratowych, zwieńczoną podwójnie łamanym dachem, zdobionym rzeźbą orła. Zabytkowa budowla wraz z otaczającą zielenią oraz rozmieszczonymi w pobliżu rzeźbami znanych kompozytorów tworzy interesującą całość. Niegdyś w "Starym Pałacu" odbywały się spotkania myśliwych oraz pikniki kończące polowania. Dlatego pałac nazwano "myśliwskim".
   W latach 1832-1840 w środkowej części parku wzniesiony został "Nowy Pałac" według projektu architekta Karla Friedricha Schinkla. Ta okazała budowla powstawała etapami. Pracę rozpoczął Jakub Marcin Schoenborn, zaś rozbudową zajął się jego syn Jakub Gottlieb oraz jego następcy. Pracami budowlanymi kierował Artur Goebel, stolarkę wykonał cieśla z Dolnej Grupy Kauffmann, oprawę plastyczną malarz Arndt. Właściciel Ostromecka był tak dumny z powstałej budowli, że zmienił przebieg drogi publicznej z Dąbrowy Chełmińskiej do Ostromecka i Strzyżawy, tak aby był widoczny z daleka. A było czym się chwalić, albowiem pałac w stylu neoklasycystycznym nawiązuje do greckiej sztuki klasycznej i czaruje z daleka swoją urodą.
   Część środkową tworzy wydłużony budynek o zwartej prostopadłościennej bryle. Wnętrze  to kompozycja dwutraktowa z westybulem i połączonym z nim salonem ogrodowym oraz połączonymi amfiladowo pomieszczeniami po bokach. Od strony północnej klatka schodowa, od południa w narożniku lekko ściętym mieści się ośmiokątny aneks kaplicy. Budynek pokryty płaskim, czteropołaciowym dachem.  Lewa przybudówka to pawilon o kształcie kwadratu, połączony wąskim łącznikiem z Pałacem Nowym. Niezbyt rozbudowany układ wnętrz objął dwa trakty pomieszczeń rozdzielone wewnętrznym korytarzykiem. Pokoje połączone są ze sobą według zasady amfiladowej. Od wschodu na środku traktu frontowego umieszczono klatkę schodową i główne drzwi wejściowe. Dobudówka, podobnie jak i cały istniejący juz poprzednio korpus, jest dwukondygnacyjna. Od frontu rozwiązanie jest nieco bogatsze, gdyż na osi ryzalitu umieszczono klatkę schodową, uwidocznioną na zewnątrz półkolistym występem. Występ ten jest trzykondygnacyjny i ponad ścianami elewacji przechodzi w nakrytą blaszanym hełmem wieżyczkę. W dolnych partiach mieści się portal, wydzielony gzymsem kordonowym, zwieńczony trójkątnym tympanonem. Poniżej pomiędzy dwoma herbami rodu von Alvensleben - trzy róże - ustawiono datę 1891 tj. datę ukończenia budowli. Ostatnim obiektem wchodzącym w skład "Nowego Pałacu" jest sala balowa, która została wybudowana w latach 1905-1912 według projektu poznańskiego architekta Henryka Spiera. Na początku powstał parterowy prostopadłościenny budynek dostawiony od północy do elewacji pałacu, skomunikowany z dwupoziomowym tarasem, mieszczącym niewielki regularny ogród. W północnej ścianie aneksu mieszczącego salę balową, znajduje się wejście poprzedzone klasycznym portykiem kolumnowym. W dolnej części między kolumnami umieszczono tralkową balustradę. Później tj. około 1912 roku powstał obszerny taras przed elewacją wschodnią. Składa się z dwóch partii - szerokiej, wyniesionej i wspartej murem oporowym oraz mniejszej, wydzielającej murkiem niewielki obszar wokół ryzalitu z wejściem do pałacu. Ściany tarasów dzielą na osi elewacji pałacu dwa proste biegi schodów, z ornamentyką klasycyzującą oraz czterema sylwetkami gryfów na postumentach. Oba pałace są otoczone przez parki: ogród włoski oraz park w stylu angielskim.
   W latach 1939-1945 dobrami ostromeckimi zarządzało wschodnio-niemieckie Towarzystwo Zagospodarowania Wsi, a po wojnie przejął je Skarb Państwa Polskiego. W 1946 roku Komisja Likwidacyjna mienia poniemieckiego przydzieliła obydwa pałace oraz cztery domy mieszkalne, dom administracyjny, dom ogrodnika i część ziemi ornej Zakładowi Głuchych, który gospodarzył tutaj aż do końca 1985 roku. W "Starym Pałacu" mieściła się szkoła a w "Nowym" internat i biura. Od 1985 roku "Stary Pałac" przejęła Filharmonia im. Ignacego Paderewskiego, tworząc tu swoją filię. Marzeniem ówczesnego śp. dyrektora Filharmonii - Andrzeja Szwalbe było utworzenie w Ostromecku zwanym "Bydgoskim Wilanowem" Ośrodka Kultury Narodowej, który by promieniował sztuką na cały region bydgoski. W pałacu zgromadzono kolekcję (125 pozycji) współczesnego malarstwa i grafiki polskiej oraz zbiór 50 zabytkowych pianin i fortepianów. Od lat 90 organizowane są tu recitale fortepianowe i wokalne oraz koncerty kameralne, które odbywają się w plenerze przed "Nowym Pałacem". W 1996 roku "Nowy Pałac" przejął Urząd miasta Bydgoszczy, który chce utworzyć w Ostromecku hotel i salę, gdzie odbywałyby się spektakle operowe i teatralne.

źródło: Świetlik J., Przewodnik po Ostromecku
Kaja R., Przewodnik po zespołach pałacowych i dworskich, Bydgoszcz, 2002                         
jak trafić: Ostromecko leży koło Bydgoszczy 2-3 km od rogatek miasta, przejeżdżając most w na Wiśle (od strony Bydgoszczy - dzielnicy Fordon) skręcić na najbliższym skrzyżowaniu w lewo i droga już poprowadzi, kompleks pałacowy z parkiem będzie widoczny po lewej stronie (zobacz na mapie). Do Ostromecka można dojechać autobusami PKS z Bydgoszczy lub z Chełmna oraz od niedawna przywróconą po kilku latach linią kolejową na trasie Bydgoszcz - Chełmża. W okresie letnim do Ostromecka dojeżdżają autobusy komunikacji miejskiej z Bydgoszczy.
 
zdjęcie:

"Pałac Myśliwski" w Ostromecku

"Nowy Pałac" w Ostromecku

fot. ze strony www.skyscrapercity.com