muzea, skanseny, izby regionalne

Muzeum Historii Włocławka otwarte zostało 3 grudnia 1972 r. w dwóch zabytkowych kamienicach barokowych przy Starym Rynku. Dzięki prowadzonym w latach 1966-1972 pracom remontowo-konserwatorskim ustalono, iż kamieniczka nr 14 została zbudowana w XVI w. o czym świadczy fragment ceglanego muru z gotyckim układem cegieł widoczny z ulicy. Wewnątrz zachował się drewniany strop belkowy z połowy XVI w. Druga kamieniczka (nr 15) wzniesiona została w XVIII w. i pełniła prawdopodobnie obok funkcji mieszkalnych także handlową.
   Sale ekspozycyjne Muzeum zostały wypełnione zabytkami, które obejmują historię Włocławka od czasów najdawniejszych, udokumentowaną wykopaliskami archeologicznymi, do wyzwolenia miasta 20 stycznia 1945 r. Na parterze są eksponowane głównie zabytki archeologiczne świadczące o najstarszej historii Włocławka. Zaliczyć do nich należy m.in. wyposażenie zbiorowego grobu skrzynkowego kultury amfor kulistych z ok. 2500-2300 r. p.n.e. Obok są prezentowane zabytki z okresu średniowiecza - fragmenty drewna z konstrukcji wału (XI w.) oraz wyroby miejscowego rzemiosła. W tej części wystawy znajduje się także kopia tzw. "czary włocławskiej" (X w.) oraz elementy uzbrojenia rycerskiego z XIV i XV w. (m.in. XIV-wieczne miecze krzyżackie z okresu bitwy pod Płowcami).
   W kolejnych salach wystawowych są eksponowane zabytki związane z życiem gospodarczym Włocławka w okresie jego największego rozkwitu (XVI - połowa XVII w.). Składają się na nie meble i wyroby rzemieślnicze (duża kolekcja naczyń cynowych) oraz miary i wagi stosowane w handlu wiślanym. W tej części ekspozycji znajdują się także cenne skarby monet od XII do XVIII w. Na wystawie prezentowane jest także wyposażenie dworów szlacheckich z terenu Kujaw Wschodnich i ziemi dobrzyńskiej. Obok kolekcji mebli znaczną część ekspozycji zajmują portrety przedstawicieli znamienitych rodów - Kretkowskich, Biesiekierskich, Dąbskich i Kronnenbergów. Wystawę na parterze zamyka ekspozycja zbiorów aptekarskich z XIX i 1 poł. XX w.
   W salach wystawowych na piętrze prezentowane są zabytki dokumentujące głównie walki narodowowyzwoleńcze Polaków od końca XVIII w. do 1945 r. Ekspozycję otwierają pamiątki z okresu Konfederacji Barskiej (ryngraf i karabela), powstania kościuszkowskiego (m.in. pruskie kule armatnie oraz kurtki mundurowe oficerów regimentów koronnych), Księstwa Warszawskiego (Orzeł Biały z ratusza włocławskiego z 1807 r.) i Królestwa Kongresowego (orzeł grenadiera z pułku grenadierów gwardii armii Królestwa Polskiego z 1830 r. i karabin piechoty z bitwy pod Grochowem). W dalszej części wystawy znajdują się obiekty pochodzące z okresu powstania styczniowego 1863 r. Są to pamiątki żałoby narodowej, dokumenty informujące o podjęciu działań na Kujawach oraz broń palna wykorzystywana przez powstańców.
   Odrębną część ekspozycji stanowi wyposażenie jednego z najstarszych włocławskich zakładów fotograficznych - "Karol Szałwiński". Obok zabytkowych aparatów fotograficznych prezentowany jest bogaty zbiór fotografii dokumentujących najważniejsze wydarzenia z życia miasta od lat 60. XIX w. do lat 30. XX w.
   Jedną z sal poświęcono twórczości Feliksa Pęczarskiego (1804-1862) wybitnego artysty, prekursora naturalizmu rodzajowego w malarstwie polskim, który ostatnią tercję swojego życia spędził we Włocławku. W zaaranżowanym wnętrzu prezentowanych jest kilkanaście obrazów rodzajowych i portretów.
   Ekspozycję poświęconą historii Włocławka kończy wystawa nawiązująca do heroicznej obrony miasta przed oddziałami sowieckimi w sierpniu 1920 r. i II wojnie światowej. Na wystawie znajdują się m.in. pamiątki po 14. pułku piechoty, który w latach 1921-1939 stacjonował we Włocławku.

Muzeum Historii Włocławka mieści się w dwóch zabytkowych kamienicach nr 14 i 15 przy Starym Rynku. Wejście od ulicy Szpichlernej (zobacz na mapie).