muzea, skanseny, izby regionalne

Muzeum Kolei Wąskotorowej w Wenecji koło Żnina jest oddziałem żnińskiego Muzeum Ziemi Pałuckiej. Inicjatywa powołania muzeum zrodziła się pod koniec lat sześćdziesiątych ubiegłego wieku w trakcie prac nad koncepcją zagospodarowania Szlaku Piastowskiego. Dla nowej placówki zakupiono wówczas teren położony na przesmyku pomiędzy jeziorami Weneckim i Biskupińskim, w pobliżu ruin zamku weneckiego, a przede wszystkim w bezpośrednim sąsiedztwie przebiegającej przez przesmyk linii kolei wąskotorowej. Muzeum zostało otwarte w 1972 roku jako muzeum techniki - pierwsze w Polsce przystąpiło do gromadzenia lokomotyw, wagonów i wszelkiego rodzaju urządzeń związanych z kolejnictwem. W założeniu muzeum weneckie miało nawiązywać do kolejkowych tradycji powiatu żnińskiego, jak i innych kolei o rozstawie szyn 600 mm.
   Początkowo muzeum było niewielkie. Wystawa przypominała  dawną stację kolejki wąskotorowej, z dwoma torami, peronem oraz budynkiem stacyjnym z kasą. Na "stacji" ustawiono pociąg wąskotorowy, w którego wagonach urządzono gabloty z kolejowymi pamiątkami. Wraz z likwidacją kolejnych linii kolejowych pozyskiwano szereg nowych eksponatów, niekiedy o wielkiej wartości historycznej. Chcąc uchronić skazane na zniszczenie egzemplarze starych lokomotyw, wagonów i urządzeń kolejowych, trzeba było zwiększyć liczbę muzealnych torów, a w ostatnich latach znacznie powiększyć teren muzeum.
   Obecnie kolekcja taboru kolejkowego liczy ponad 80 eksponatów, z których najstarsze pochodzą z XIX wieku, a najmłodsze są prawie równolatkami muzeum. Obrazuje ona całą gamę zastosowań kolejek. Pokazane zostały pociągi użytku publicznego, a również pociągi o znaczeniu gospodarczym: pociąg kolejki leśnej, cukrowniczej, cegielnianej. Wśród lokomotyw dużą część stanowią parowozy m.in. parowóz Tx-564 z 1923 roku, parowóz T1-009 z 1935 roku. Jest ich 17, a najstarszy został zbudowany w 1899 roku. W muzeum są także małe lokomotywy spalinowe, chętnie stosowane zwłaszcza w cegielniach czy kopalniach kruszywa. Wśród eksponatów znajdują się miniaturowe wręcz drezyny i wózki, których napęd stanowiła siła mięśni ludzkich. Wagony to "duże" wagony osobowe osobowe i towarowe, oraz "małe", przeznaczone do zadań specjalnych, jak: wagony do przewozu poczty, cysterna, wózki załadowane kłodami drewna, cegielniane koleby, pługi odśnieżne i koleby oraz  wagony do przewozu okopowizny. Znaczna część prezentowanych w muzeum urządzeń kolejowych jest zwykle niedostępna dla osób niezwiązanych z koleją. Pozwala to na poznanie z bliska zasad ich funkcjonowania. Takie urządzenia jak: obrotnica z 1908 roku, rozjazdy, rogatka i wiele innych pozostają wciąż sprawne, co niewątpliwie uatrakcyjnia zwiedzanie. Muzeum prezentuje interesujący zbiór narzędzi służących niegdyś do budowy i remontów torów kolejowych.
   Warto skorzystać z jeszcze jednej oferty weneckiego muzeum. Na jego terenie znajduje się wagon pocztowy, w którym można kupić kartę, a przed wysłaniem ostemplować ją specjalnym okolicznościowym datownikiem. Oczywiście zwiedzanie trzeba zakończyć przejażdżką koleją, która porusza się z zawrotną prędkością 20 km/h.

Do Wenecji dojedziemy autobusami PKS ze Żnina. Osoby, które posiadają własny środek transportu dojadą od Bydgoszczy drogą międzynarodową E261 do Żnina, gdzie wjadą na drogę lokalną prowadząca do Gąsawy. Po drodze miną miejscowości: Rydlewo i Podgórzyn i dojadą do Wenecji.