MUZEUM WOJSK LĄDOWYCH W BYDGOSZCZY
muzea, skanseny, izby regionalne
Pomorskie Muzeum Wojskowe powstało na mocy decyzji Ministra Obrony Narodowej z 11 czerwca 2003 r. Utworzone zostało na bazie Muzeum Tradycji Pomorskiego Okręgu Wojskowego, które istniało od 1973 roku. Pełniło ono funkcję sali tradycji do 1989 r., a od 1992 roku mianowane zostało placówką o charakterze badawczo-naukowym.
Pomorskie Muzeum Wojskowe dziedziczy tradycje przedwojennego muzeum wojskowego, działającego od 1928 roku w Szkole Podchorążych dla Podoficerów w Bydgoszczy mieszczącej się w obecnym kompleksie Dowództwa POW. Z inicjatywą powołania do życia zbioru pamiątkowo-historycznego szkoły wyszedł ówczesny komendant ppłk dypl. dr Franciszek Polniaszek. W wyznaczonej na ten cel sali zgromadzono dary i depozyty stanowiące zaczątek zbioru muzealnego. Powołano Radę Muzealną. W dniu 6 maja 1928 roku zebrani z okazji święta szkolnego goście z inspektorem armii gen. Edwardem Rydzem-Śmigłym i biskupem dr Bandurskim na czele podpisując stosowny akt erekcyjny dokonali otwarcia muzeum. Zgromadzono wiele pamiątek, a wśród nich: cegłę kamienną z pokoju Wielkiego mistrza Zakonu Krzyżackiego w Malborku, broń palną i sieczną z XVIII i XIX w., dyplom z autografem króla Augusta III, kolekcję monet ofiarowaną przez płk. Zachara, tabakierkę podarowaną przez Napoleona Bonaparte na Elbie płk. Pawłowi Jerzmanowskiemu, pęczek włosów Tadeusza Kościuszki, skorupę granatu z Olszynki Grochowskiej, sakiewkę Sadyka Paszy, zdobyczną chorągiew bolszewicką z 1920 r., fotografie, dokumenty, w tym legionowe ppłk. dr. Polniaszka i emigracyjne kpt. Andrzeja Kulwiecia. Osobny zbiór stanowiły "białe kruki" biblioteki szkolnej, m.in. druki wojskowe z XVIII i XIX w., regulaminy wojskowe z okresu reform stanisławowskich oraz emigracji i powstań narodowych. Oprócz tego w salach muzeum można było zobaczyć szereg pamiątek z życia szkoły m.in. fotografie z wizyty marszałka Piłsudskiego w szkole w 1921 roku i nagrody za osiągnięcia sportowe. Zbiory te w czasie okupacji hitlerowskiej zostały rozproszone i nie odnalezione.
Współczesność
Pomorskie Muzeum Wojskowe w Bydgoszczy gromadzi zabytki związane z
wojskowymi dziejami Pomorza i Kujaw począwszy od Powstania Wielkopolskiego
1918/1919 r. po współczesność. Eksponaty na wystawach pochodzą ze zbiorów
własnych oraz stanowią depozyty Muzeum Okręgowego im. Leona
Wyczółkowskiego w Bydgoszczy, Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie, muzeum
Marynarki Wojennej W Gdyni, Muzeum Etnograficznego w Toruniu i Muzeum
Miejskiego we Wrocławiu.
Przy dziedzińcu muzeum znajdują sie ekspozycje plenerowe z ponad 50
egzemplarzami ciężkiego sprzętu wojskowego. Artylerię reprezentują armaty,
haubice i moździerze kalibru 45 do 155 mm, wśród których na szczególną
uwagę zasługuje francuska 155mm ciężka armata polowa z 1861 roku
wyprodukowana w Liege i zdobyta przez armię pruską podczas wojny z Francją
w latach 1870-1871. Eksponowanych jest także 6 armat i dział
przeciwlotniczych oraz torpeda morska.
Osobne miejsce na wystawie zajmuje sprzęt rakietowy: rakieta
operacyjno-taktyczna 8K-14 (SCUD), zestawy przeciwlotnicze
ziemia-powietrze Wołchow i Kub oraz zbiornik na ciekły tlen rakiety V-2,
znaleziony na terenie byłego niemieckiego poligonu wojskowego w Borach
Tucholskich. Pokaźną część ekspozycji zajmują czołgi i transportery gąsienicowe m.in.
czołgi średnie T-34/85 i T-55A, czołg pływający PT-76, kołowe transportery opancerzone: BTR-152, BTR-60, SKOT, BRDM-2 oraz wyrzutnia
rakietowa "Katiusza" na podwoziu samochodu ZIS-6. Dzieła fortyfikacyjne reprezentują schrony: bojowy i wartowniczy, a także
pancerna kopuła obserwacyjna pochodząca z umocnień Wału Pomorskiego.
Ekspozycja główna "Wojsko Polskie na Pomorzu"
Wystawę otwiera kolekcja poświęcona powstaniom narodowym XIX w. i walkom
Polaków o niepodległość w latach 1914-1920. Następna część ekspozycji
poświęcona jest żołnierzom Wojska Polskiego w latach 1920-1939 ze
szczególnym uwzględnieniem oddziałów stacjonujących w garnizonach Okręgu
Korpusu nr VIII.
Kolekcję międzywojenną uświetnia armata przeciwpancerna kal. 37 mm wz.36
Boforsa.
W dalszej części wystawy prezentowane są mundury, broń i wyposażenie
Polskich sił Zbrojnych na Zachodzie, Wojska Polskiego z lat 1943-1945 i
formacji zbrojnych Polskiego Państwa Podziemnego. Wśród nich zdobyczne
uzbrojenie produkcji niemieckiej: pojazd Goliath i liczne egzemplarze
broni strzeleckiej.
Cennym eksponatem jest niemiecka maszyna szyfrująca Enigma oraz pamiątki
związane z polskim kryptologiem Marianem Rejewskim, który mieszkał w
Bydgoszczy przy ul. Wileńskiej.
Ekspozycję zamykają dzieje Wojska Polskiego na Pomorzu od zakończenia II
wojny światowej aż po dzień dzisiejszy. Prezentowane jest szkolenie
bojowe, historia jednostek i udział w misjach pokojowych ONZ. Część
wystawy poświęcona jest współdziałaniu Wojska Polskiego w ramach NATO.
Budynek muzeum powstał według projektu architekta Zbigniewa Kortasa w 1973
roku na terenie, który od 1913 roku w całości należał do Szkoły Wojennej.
Pomorskie Muzeum Wojskowe, oprac. A. Kaliński i G. Kotlarz (ulotka informacyjna)
Współczesny budynek Pomorskiego Muzeum Wojskowego
mieści się przy ul. Czerkaskiej 2 na rogu ulicy Gdańskiej. Dojazd do
muzeum tramwajami linii nr 1 i 2.
zobacz na mapie
fot. ze strony
http://www.museo.pl
