|
opis: |
Historia kościoła
Kościół p.w. św. Bartłomieja w Sępólnie Krajeńskim został po raz
pierwszy wzmiankowany w źródłach historycznych w 1360 roku. Ufundowany
przez Hektora Ostroroga znajdował się wówczas pod patronatem zakonu
bożogrobowców z Miechowa. Świątynia została wzniesiona w miejscu
pierwotnego kościoła drewnianego, który spłonął w drugiej połowie XVIII
wieku. Obecny kościół został zbudowany w latach 1789-1803 przez mistrza
murarskiego Jana Ludwika Vasentina z Debrzna, staraniem miejscowego
proboszcza Jakuba Ettera i G. Dubińskiego, przewodniczącego rady
parafialnej. Odnowiony został w 1901 roku, a w latach 1926-1927
powiększony przez dobudowę przęsła i wieży od zachodu. W XX wieku kilka
razy przeprowadzano remont, największy miał miejsce w 1960 roku, kiedy
to odnawiano i malowano wnętrze kościoła.
Architektura kościoła
Jest to kościół jednonawowy, orientowany, murowany z cegły. Posiada
skromne cechy klasycystyczne i neobarokową wieżę. Prezbiterium
jednoprzęsłowe, zamknięte ścianą prostą, z zakrystią na osi. Szersza nawa
prostokątna, czteroprzęsłowa, z wieżą od zachodu, po bokach której
znajdują się przybudówki mieszczące kruchtę i klatkę schodową. W
prezbiterium sklepienie kolebkowe o łuku obniżonym, w zakrystii
kolebkowo-krzyżowe. Nawa nakryta pozorną, spłaszczoną kolebką. Tęcza
zamknięta łukiem odcinkowym, zaakcentowana uskokiem. Okna zamknięte
półkoliście, umieszczone w głębokich wnękach, przedłużonych do posadzki,
zamkniętych odcinkowo. Na zewnątrz podziały ścian ramowe, obramienia okien
opaskowe z kluczami. Szczyty trójkątne, w szczycie nad prezbiterium krzyż
bożogrobowców wykonany w tynku. W niszach fasady zachodniej rzeźby
Najświętszej Panny Marii z Dzieciątkiem, barokowa z XVIII wieku oraz św.
Franciszka z XIX wieku. Dach siodłowy o jednej kalenicy, nad zakrystią
trójspadowy, kryty dachówką.
Zabytkowe wyposażenie kościoła
Wystrój wnętrza kościoła jest późnorenesansowy, barokowy i
rokokowo-klasycystyczny, z okresu od XVII wieku do początku XIX wieku. Na
uwagę zasługują:
- ołtarz główny: rokokowo-klasycystyczny z przełomu XVIII/XIX w., lekko
wklęsły, z bramkami, nad którymi znajdują się rzeźby św. Heleny i św. Jana
Ewangelisty; w zwieńczeniu rzeźbiona grupa Najświętszej Panny Marii i św.
Jana adorujących serce gorejące oraz rzeźba św. Jerzego, zapewne z XVII
wieku.
- ołtarz boczny - lewy, przy tęczy: późnorenesansowy z 1637 roku,
przekształcony w XVIII/XIX w. z dodaniem kręconych kolumn i zwieńczenia; w
nim obraz współczesny Najświętszej Panny Marii z Dzieciątkiem, w sukience
drewnianej, z XVIII wieku, ponadto dwie rzeźby nierozpoznanych świętych z
XVIII wieku, mensa rokokowa.
- ołtarz boczny - prawy, przy tęczy: późnorenesansowy z 1637 roku, ze
zwieńczeniem z przełomu XVIII/XIX w., w predelli malowane, współczesne
przedstawienie Chrystusa w grobie; w zwieńczeniu obraz
niezidentyfikowanego świętego, barkowy z XVII/XVIII w., owalny, mensa
rokokowa.
- ołtarz przy ścianie północnej: w nim obraz z sylwetką Chrystusa
Ukrzyżowanego, pierwotnie prawdopodobnie tło rzeźbionego krucyfiksu,
barokowy z XVII wieku, odnowiony w 1821 roku.
- prospekt organowy: regencyjno-rokokowy z przełomu XVIII/XIX w.
- szafy ścienne zakrystyjne, rokokowe z początku XIX wieku
- rzeźby: gotyckie z drugiej ćwierci XV wieku: św. Marii Magdaleny i św.
Jana Chrzciciela
- krzyż ołtarzowy, barokowy z XVIII wieku
- dwa dzwony: pierwszy z 1727 roku odlany przez Eryka Linde w Gdańsku,
drugi z 1844 roku, odlany przez Henryka Zellera w Kamieniu
- dwa ornaty: pierwszy w białym kolorze, z tkaniny, z I połowy XVIII wieku
i drugi czarny, fundowany w 1804 roku przez Rozalię z Ostrowskich
Komierowską. |
