KOŚCIÓŁ P.W. WNIEBOWZIĘCIA NMP W KRZYWOSĄDZY
 gmina Dobre, powiat Inowrocław

zabytki architektury - budowle sakralne

Drewniany kościół p.w. Wniebowzięcia NMP w Krzywosądzy wzniósł w 1861 roku cieśla dworski Glas z Niemiec, a fundamenty z kamienia położył Józef Lipski. Fundatorami jego byli Józef i Ludwika z Biesiekierskich Modlińscy. Tradycja głosi, że fundatorów zachwycił podczas wojaży zagranicznych jeden z kościołów. Zauroczeni jego wyglądem postanowili zbudować podobny. Skopiowali jego plan, a cieśla Glas postawił taki sam w Krzywosądzy, na miejscu poprzednich kościołów. W latach 1862-1863 do kościoła dobudowano kruchtę zakończoną ażurową balustradą.
   Kościół p.w. Wniebowzięcia NMP w Krzywosądzy zbudowany jest z drewna dębowego w konstrukcji zrębowo-słupowej na fundamentach granitowych, w stylu neogotyckim. Mimo niewielkich rozmiarów (17,35 x 10,15 m) posiada trzy nawy oraz przybudówkę mieszczącą kruchtę. Od zachodu nadbudowana kwadratowa wieża o ścianach pionowych, ożywiona pozornymi ostrołukowymi arkadami, pilastrami i kratownicami. Wnętrze nakryte sufitami kasetonowymi, w nawie głównej i prezbiterium dwuspadowymi. Okna i przeźrocza nad wejściami ostrołukowe. Korpus kościoła trójnawowy, pseudohalowy, czteroprzęsłowy. Ołtarz główny z obrazem Wniebowzięcia NMP, chrzcielnica wykonana z drewna w XIX wieku w jednym z zakładów Poznania, ambona w kształcie kielicha. Prezbiterium dwuprzęsłowe, z objętymi bryłą korpusu przybudówkami po bokach, ponad którymi znajdują się loże kolatorskie z herbami Tępa Podkowa z literami JM - Józefa Modlińskiego oraz Pomian z literami L-z BM - Ludwika z Biesiekierskich Modlińska, neogotyckie z czasów budowy. Na uwagę zasługuje barokowy obraz świętego Antoniego z Dzieciątkiem z XVII wieku. Chór muzyczny, wbudowany w czwarte przęsło, wzmocniony dwoma słupami, z organami, wtopiony jest w parapet i ujęty ażurową dekoracją listwową.
   Przed wejściem do kościoła stoi dzwonnica zbudowana około 1861 roku. Jest to budowla drewniana w kształcie krosna, z dachem namiotowym, czworoboczną latarnią i baniastym hełmem. Wokół kościoła otoczonego sędziwymi modrzewiami znajdują się pomniki nagrobne rodziny Modlińskich. Wśród nich kamienny pomnik Heleny z Góreckich Modlińskiej, wnuczki Adama Mickiewicza, zmarłej na suchoty w 1884 r. w wieku dwudziestu trzech lat. Córka najstarszej z dzieci Adama Mickiewicza, Marii z Mickiewiczów Góreckiej, powróciła do Polski, gnana miłością do kraju. Spoczywa w samym sercu Kujaw, na cmentarzu w Krzywosądzy, w grobowcu rodziny Modlińskich.

Walczak P., Krzywosądz, Poznaj swój kraj, 2003, nr 1, s. 11
Gorzycka P., Historia i zabytki Krzywosądzy, Kujawy i Pomorze,(?)

Krzywosądz to miejscowość położona przy drodze wojewódzkiej nr 266, łączącej Radziejów z Ciechocinkiem. Dojazd możliwy też autobusami PKS z Radziejowa i Aleksandrowa Kujawskiego.
 

fot.  A. Sikorska