KOŚCIÓŁ P.W. ŚW. MAKSYMILIANA KOLBE W JARANTOWICACH
   gm. i pow. Wąbrzeźno

zabytki architektury - budowle sakralne

W średniowieczu Krzyżacy zbudowali w Jarantowicach kościół, który został zniszczony zapewne podczas wojny trzynastoletniej. Wieś wyludniła się w połowie XV wieku po wojnie krzyżackiej i zarazie. Na opuszczone tereny zostali sprowadzeni osadnicy holenderscy, którzy założyli gminę ewangelicką. Jarantowice były miejscowością, w której zdecydowanie dominowała ludność niemiecka wyznania ewangelickiego. Pod koniec XVII wieku zbudowano tu szkołę i dom modlitwy (zapewne obecny kościół), będący centrum dla ludności ewangelickiej.  Dość długo datowano kościół na 1785 rok. Być może jest to rok "ustanowienia" zboru, natomiast data umieszczona na wieży (30.4.98) odnosi się zapewne do remontu kościoła w XIX wieku. Niektóre dokumenty i opracowania, czas powstania budowli przesuwają na wiek XVI a nawet XV.
   Świątynię zbudowano z ciosanych ręcznie modrzewiowych bali w konstrukcji wieńcowo-zrębowej na kamiennej podmurówce i pokryto strzechą z trzciny. Wzniesiona na rzucie prostokąta z jedno-przestrzennym wnętrzem oraz przedsionkiem i zakrystią od zachodu. Pomiędzy przedsionkiem a dawną zakrystią dobudowana czworoboczna wieżyczka o konstrukcji zrębowej. Kościół kryty dwuspadowym dachem pokryty strzechą z trzciny. Nie widoczna od zewnątrz konstrukcja dachu, jest zdaniem specjalistów unikatowa. Sala nakryta pozornym sklepieniem kolebkowym z dwoma poprzecznymi podciągami, w pozostałych pomieszczeniach strop belkowy nagi. Wieżyczka ośmioboczna z dachem namiotowym, obitym blachą. Pierwotnie kościół nie posiadał wieży,  dobudowano ją później, po pierwszym rozbiorze Polski.
   Po II wojnie światowej obiekt przeznaczono do magazynowania płodów rolnych, a później wykorzystywano jako salę gimnastyczną dla pobliskiej szkoły. W roku 1956 wpisano obiekt do rejestru zabytków. Po zmianach ustrojowych, w roku 1989 dzięki staraniom ówczesnego proboszcza księdza Stanisława Filarskiego i mieszkańców wsi Jarantowice świątynię przekazano parafii p.w. Świętych Apostołów Szymona i Judy Tadeusza w Wąbrzeźnie, z przeznaczeniem na kościół filialny.
   W 2003  staraniem księdza Jana Kalinowskiego rozpoczęto prace remontowo-konserwatorskie kościoła w Jarantowicach. Na wstępie dokonano niwelacji terenu, aby wody opadowe nie stwarzały w przyszłości zagrożenia dla podwalin. W dalszym etapie naprawiono i uzupełniono podmurówkę z kamieni polnych. Wreszcie rozpoczęto trudną i skomplikowaną operację polegającą na dźwignięciu całego kościoła na znaczną wysokość w celu wymiany zniszczonych belek podwalinowych ze wszystkich czterech stron. Dwie dłuższe dębowe podwaliny liczą ponad 16 metrów, a dwie krótsze ponad 9 metrów długości. Świątynię podnoszono w czterech etapach, z każdej strony osobno, przy pomocy specjalnie ustawionych dźwigni, milimetr po milimetrze. Cała operacja przebiegała długo, z niezwykłą precyzją i zakończyła się pomyślnie. Następnie zdjęto wewnętrzne tynki i odeskowania. Z uwagi na zły stan belek niektóre części budowli odtworzono, inne mniej zniszczone strukturalnie wzmocniono przy pomocy specjalistycznych technik. Więźbę dachową (trzcina) wraz z tzw. łatami całkowicie wymieniono. Tego rodzaju pokrycie dachowe, jakim jest trzcina, na obiekcie sakralnym jest w Polsce rzeczą unikatową.

http://www.ugw.pl

Jarantowice leżą przy drodze 534 pomiędzy Wąbrzeźnem a Radzyniem Chełmińskim.
 

fot. ze strony:  http://www.ugw.pl