KOŚCIÓŁ P.W. ŚŚ. BARBARY I MAURYCEGO W INOWROCŁAWIU 

zabytki architektury - budowle sakralne

Historia
 Inicjatorem budowy kościoła garnizonowego p.w. śś. Barbary i Maurycego w Inowrocławiu był zastępca Komendanta Garnizonu płk Witold Roszkowski. Fakt ten upamiętnia tablica wmurowana w ścianie wewnętrznej kościoła. Na przełomie lat 1926-27 zawiązał się Komitet Budowy Kościoła Garnizonowego w Inowrocławiu, składający się z członków honorowych: Biskupa Polowego Wojska Polskiego Stanisława Gałła, Dow. Korpusu nr VIII gen. Leona Berbeckiego i ks. dziekana tegoż Korpusu Jerzego Sienkiewicza.
   Równocześnie powołano miejscowy Komitet Budowy Kościoła w skład którego weszli: Zastępca Garnizonu płk. Witold Roszkowski (po jego odejściu kierownictwo objął płk. Wolikowski), dowódca 4 pułku artylerii lekkiej płk. Trzebiński oraz ks. kapelan Leopold Pilipowski oraz kierownik adm. koszar por. Michał Zborowski.
   Budowę kościoła rozpoczęto dnia 13 sierpnia 1927 roku. Konsekracji nowej świątyni dokonał dnia 2 lipca 1933 roku Biskup Polowy Wojsk Polskich Józef Gawlina. W uroczystości wzięli udział generałowie Pasławski i Thomee, żołnierze wraz z dowódcą 59 pułku piechoty, pułkownikiem Mirgałowskim. Tłumnie przybyli inowrocławianie z prezydentem Apolinarym Jankowskim. Obecny był wojewoda poznański Roger hrabia Raczyński. Kościół p.w. św. Barbary i św. Maurycego stanął wówczas przy ul. Pakoskiej (dziś ul. Gabriela Narutowicza) w pobliżu szpitala garnizonowego. Przebiegająca obok ulica otrzymała nazwę św. Barbary (obecnie generała Wł. Sikorskiego).

Architektura kościoła
 Garnizonowy kościół p.w. św. Barbary i św. Maurycego (patronów żołnierzy) jest zbudowany w stylu klasycyzującego modernizmu. Wzorem dla projektanta świątyni, poznańskiego architekta Mariana Andrzejewskiego, był kościół ewangelicko-augsburski w Warszawie, wzniesiony w latach 1777-1781 przez architekta Szymona Bogumiła Zuga. Mury kościoła stawiał inowrocławski budowniczy Franciszek Dźwikowski.
   Świątynia jest budowlą nieorientowaną, założoną centralnie na planie krzyża greckiego z eliptyczną rotundą na skrzyżowaniu naw, nakrytą wyniosłą kopułą zwieńczoną latarnią, przypominającą swoim kształtem żołnierski hełm. Na kopule znajdują się owalne barokowe okna. Między ramionami krzyża usadowiono zaokrąglone cztery kapliczki, z których jedna stanowi zakrystię kościoła. Kopuła kościoła i dachy kapliczek pokryte były płytkami eternitowymi, natomiast mała wieżyczka na kopule pokryta była blachą cynkową. W latach późniejszych zarówno płytki eternitowe, jak i blachę cynkową wieżyczki zastąpiono blachą miedzianą.

Wyposażenie
Wnętrze kościoła - drewniane, zdobione snycerskimi ornamentami czerpanymi z baroku i rokoka - jest świetnym przykładem inspiracji historycznymi stylami bez popadania w bezmyślne ich naśladownictwo. W kościele znajduje się pięć ołtarzy: ołtarz główny oraz cztery ołtarze boczne.
   Ołtarz główny w stylu barokowym, wykonany jest z drzewa dębowego, dość bogato rzeźbiony i pozłacany. Wykonała go firma poznańska "Św. Wojciech". W środku ołtarza znajduje się obraz Matki Boskiej Berdyczowskiej. Szata Matki Boskiej jest pokryta cienką warstwą złota dukatowego. Obraz jest oprawiony w srebrną ramę rokokową. Poświęcenia i umieszczenia go na ołtarzu dokonano w 1932 roku. Jest to oryginalna kopia, namalowana na płótnie przez artystę plastyka Pachwalskiego z Krakowa. Niestety, nie udało się dotychczas ustalić dokładnej daty namalowania tejże kopii. Wierna kopia została sprowadzona do Inowrocławia staraniem ks. kapelana Pilipowskiego, urodzonego w Berdyczowie, który z
młodości wyniósł do tego obrazu szczególny kult. Nad Matką Boską Berdyczowską zamieszczony jest obraz przedstawiający św. Barbarę, patronkę kościoła garnizonowego w Inowrocławiu. Jest to wierna kopia obrazu tejże świętej znajdującego się w kaplicy na Koszykach w Warszawie (dzisiaj kaplica ta już nie istnieje). Obraz kopiował na płótnie artysta plastyk Pachwalski z Krakowa, a piękną ramę do niego wykonała wspomniana już firma "Św. Wojciech" z Poznania. Mensa ołtarza głównego wykonana jest z marmuru, konsekrowana w 1933 roku. Podstawa jej jest bogato rzeźbiona i pozłacana.
   Wszystkie ołtarze boczne wykonała firma K. Małek z Częstochowy w roku 1932. Są one wykonane z drzewa dębowego o licznych rzeźbach bogato pozłacanych.
   Pierwszy ołtarz boczny prawy - poświęcony św. Maurycemu, drugiemu patronowi kościoła. Mieszczący się tam obraz św. Maurycego namalowany został przez nieznanego włoskiego malarza, prawdopodobnie w XVI wieku.
   Drugi ołtarz boczny prawy - św. Leopolda. W środku ołtarza znajduje się obraz św. Leopolda namalowany na płótnie przez artystę plastyka z Inowrocławia - Antoniego Wrzesińskiego. Przedstawia on poświęcenie kamienia węgielnego w jednym z kościołów w Austrii.
   Pierwszy ołtarz boczny lewy, z umieszczonym w środku obrazem przedstawiającym św. Teresę, namalowany na płótnie przez artystę plastyka Pachwalskiego z Krakowa. Zarówno ołtarz, pozłacane rzeźby, a także sam obraz św. Teresy ufundowali pracownicy kolejowi inowrocławskiego węzła kolejowego. Inicjatorem tej fundacji, jak zapisano w Kronice tut. kościoła, był ówczesny naczelnik parowozowni inż. Lissowski.
   Drugi ołtarz boczny lewy, posiadający w swoim wnętrzu piękną figurę św. Antoniego, wykonany jest, podobnie jak poprzednie trzy ołtarze, z drzewa dębowego z licznymi pozłacanymi rzeźbami.
   W przedniej części nawy kościoła znajduje się ambona wykonana w 1933 roku przez znaną nam już firmę z Częstochowy K. Małek. Swoim kształtem przypomina łódź, z siedzącą postacią wiosłującego św. Piotra. Zwinięta sieć rybacka oraz kotwica zwisająca u burty łodzi mówią o wyruszeniu Apostola na łów dusz. Ten alegoryczny obraz składa się z wielu pozłacanych i posrebrzanych rzeźb. Nad amboną wznosi się barokowa kapa, której wierzchołek wieńczy symbol Ducha Św. - gołębica. Między kolumnami podtrzymującymi kopułę umieszczone zostały cztery olejne obrazy Ewangelistów: św. Mateusza, św. Marka, św. Łukasza i św. Jana. Wszystkie autorstwa artysty plastyka Antoniego Wrzesińskiego.
   Na ścianach kościoła umieszczono 14 stacji Męki Pańskiej, które wykonał na płótnie artysta Pachwalski z Krakowa, a ramy dębowe do nich wykonała firma "Św. Wojciech" z Poznania w 1933 roku.
   Na wewnętrznych ścianach kościoła wmurowano tablice pamiątkowe - swoisty wykład najnowszej politycznej i wojskowej historii Polski.
   Kościół został wyposażony także w organy elektryczne, ufundowane przez ówczesne Ministerstwo Oświaty. Przywieziono je w 1932 roku ze szkoły w Kępnie i zamontowano na chórze przeciwległej ściany głównego ołtarza.
   Żołnierze z 59 pułku piechoty, z inicjatywy sierżanta Walentego Kwaśniewskiego, wykonali w całości tabernakulum z rzeźbionymi i pozłacanymi drzwiczkami oraz daszkiem - kopułą bogato posrebrzaną. Kapitan Hauptman - z tego samego pułku - ofiarował obraz Matki Boskiej Częstochowskiej, rzeźbiony w drewnie, w ramie także rzeźbionej i pozłacanej a wykonanej przez Jana Jóźwiaka. Kolejny ofiarodawca Józef Lesiński z Inowrocławia przekazał kościołowi obraz w złotej ramie przedstawiający Pana Jezusa w cierniowej koronie namalowany na płótnie przez nieznanego malarza z XVIII wieku.

Sikorska J., Inowrocław, Dzieje, zabytki, okolice, legendy, Inowrocław, 1997
http://www.inowroclaw.info.pl

Kościół p.w. św. Barbary i św. Maurycego znajduje się w Inowrocławiu przy al. Kopernika 16.
 

fot. ze strony http://www.2pk.mil.pl