|
opis: |
Historia kościoła
Kościół ewangelicko-augsburski p.w. Zbawiciela w Bydgoszczy został
zbudowany na miejscu starego ewangelickiego
cmentarza bocianowskiego. Miejsce to zostało specjalnie przeznaczone pod
świątynię już w momencie planowania nowej, dużej dzielnicy tzw. kolejowej
w 1853 roku. Zabudowa dzielnicy, która trwała w latach 1870-1900 oraz jej
zasiedlenia, głównie ludnością narodowości niemieckiej i wyznania
ewangelickiego, stworzyła potrzebę budowy. Projektantem świątyni był
architekt Heinrich Seeling z Berlina, autor bydgoskiego Teatru Miejskiego
i później neogotyckiego ewangelickiego kościoła farnego (obecnie kościoła
jezuitów). Projekt kościoła datowany jest na 21 marca 1894 roku.
Poświęcenie kamienia węgielnego pod ewangelicko-unijny kościół Chrystusa (niem.
Christuskirche) nastąpiło w dniu 28 marca 1896 r., a konsekracja świątyni
27 października 1897 roku. W 1901 r. wokół budowli założono skwer (dziś
otoczony ulicami Warszawską, Fredry, Sowińskiego i Sobieskiego). Do lat
30. XX w. świątynia służyła niemieckiej gminie kościoła
ewangelicko-unijnego, a później polskiej parafii ewangelicko-augsburskiej.
W czasie walk w 1945 roku, został zburzony hełm wieży. Po zakończeniu
wojny kościół zajęli katolicy, jednak został zwrócony parafii
ewangelicko-augsburskiej i ponownie poświęcony 9 grudnia 1945 roku jako
kościół p.w. Zbawiciela.
Wieżę odbudowano wg projektu architekta Jana Kossowskiego, który
zaprojektował na niej niski dwuspadowy daszek, zwieńczony ozdobną
neobarokową sygnaturką. Wnętrze wyremontowano w latach 1946-1947.
W 1947 roku przed świątynią - pierwotnie z boku, od 1959 roku od frontu - ustawiono figurę Chrystusa, kopię dzieła
Thorvaldsena z Kopenhagi, pochodzącą z likwidowanego cmentarza przy ul.
Jagiellońskiej. Plac otrzymał wtedy nazwę pl. Zbawiciela. Kościół był
remontowany w 1983 r., a w latach 90. zlikwidowano sygnaturkę na
wieży.
Architektura kościoła
Jest to kościół ceglany, nietynkowany, z wyjątkiem blend i płycin.
Jednonawowy, z transeptem i prosto zamkniętym prezbiterium, skierowanym na
północny wschód. Od frontu masywna wieża jest nakryta dachem dwuspadowym,
z ozdobnymi trójkątnymi szczytami. Korpus na zewnątrz opięty uskokowymi
szkarpami.
Główne wejście ujęte portalem, w rozecie mozaika z przedstawieniem Dobrego
Pasterza. Wnętrze zboru obiegają empory, połączone z chórem muzycznym.
Nawa nakryta jest stropem kasetonowym. Korpus kościoła i prezbiterium
nakryte dachami dwuspadowymi. W elewacji południowej i północnej szerokie,
ostrołukowo zamknięte otwory okienne, zdobione maswerkami,
charakterystyczne dla gotyku angielskiego.
Większość drewnianych elementów świątyni (sklepienia, empory wraz z
balustradami i podniebieniem) pokryto polichromia o motywach roślinnych i
geometrycznych. Wyposażenie
Na ścianach zachowały się fragmenty bogatego wystroju malarskiego,
niestety przemalowane i częściowo zatynkowane. Wyposażenie wnętrza jest
skromne: ołtarz w formie ceglanej arkady, nad nim witraż przedstawiający
Chrystusa i czterech ewangelistów oraz monumentalny wiszący żyrandol.
W kościele organy zostały zbudowane przez firmę Wilhelma Sauera z
Frankfurtu nad Odrą w 1897 roku jako pneumatyczny instrument o 25
rejestrach. W 1941 r. organy zostały przebudowane przez firmę Josef Goebel
z Gdańska.
W 1947 roku we wnętrzu kościoła umieszczono tablicę ku czci 24 duchownych
Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego, którzy stracili życie podczas drugiej
wojny światowej. |
