GRODZISKO W SKRWILNIE  pow. Rypin
kategoria:

zabytki architektury - grodziska
opis: Na terenie Skrwilna jest zachowane wczesnośredniowieczne grodzisko nizinne, z  IX-X w. położone nad brzegiem jeziora, po jego północno-zachodniej stronie. Znajduje się ono w odległości około 2 km na wschód od wsi i z trzech stron otoczone jest bagnami. W końcu XII wieku gród i podgrodzie zostały całkowicie spalone najprawdopodobniej na skutek najazdów Prusów. Usytuowanie geopolityczne grodu skrwileńskiego na pograniczu polsko-pruskim wyznaczało jego obronną funkcję. Osada była położona wśród lasów, wód i bagien oraz pól piaszczystych co uniemożliwiało ludności tam mieszkającej zajmowanie się uprawą roli. Na przełomie XII /XIII w. nastąpiło przeniesienie całej osady o ok. 1,5 km na zachód od zniszczonego grodu.
   W czasie badań archeologicznych w latach 1961-1963 i następne do 1967 roku odkryto tutaj drewnianą konstrukcję hakową wału, palisadę, domy konstrukcji zrębowej, ulice i studnię. Poza tym 27 maja 1961 roku ekspedycja archeologiczna z Torunia pracująca pod kierunkiem Jadwigi Chudziakowej na grodzisku w Skrwilnie dokonała niezwykłego odkrycia. W płytkim, około 50 centymetrowym wykopie znaleziono skarb. W jego skład wchodziły przedmioty ze złota, srebra oraz perły. Wyroby ze złota ważyły 2 kg, a przedmioty ze srebra około 5 kilogramów. Skarb stanowiły: 4 bransolety, 6 łańcuchów, w tym jeden kameryzowany, 2 fragmenty łańcuchów, z których jeden zdobiony jest emalią, 4 pierścienie, zawieszenie z syreną, 16 guzów do żupana trzech typów, z czego dwa zespoły kameryzowane, pas oraz 51 pereł stanowiących niegdyś być może naszyjnik. Wśród sreber stołowych wymienić można: augsburskie lavabo (misa z dzbanem-nalewką do umywania rąk), kufel, 2 pary świeczników nożyce do objaśniania świec oraz 12 łyżek. Biżuteria w większości wykonana była w Polsce, zaś naczynia w lokalnych ośrodkach złotniczych w Toruniu i Brodnicy. Skarb był celowo zapakowany do drewnianej skrzynki, po której został tylko skorodowany zamek. Świadczy o tym między innymi również sposób przechowywania świeczników - z tulejami do świec odkręconymi i schowanymi w podstawach. Właścicielem skarbu był Stanisław Piwo herbu Prawdzie, podczaszy płocki (ok. 1649) oraz jego żona Zofia Magdalena, córka Jana Loki, herbu Rogala, starosty borzechowskiego. Członkowie rodziny Piwów mieszkający w Płockiem, Bełzkiem i ziemi dobrzyńskiej, sprawowali mniejsze urzędy ziemskie głównie na zachodnim Mazowszu. Identyfikację właścicieli precjozów umożliwiały herby Rogala i Prawdzie, inicjały umieszczone na niektórych przedmiotach zastawy stołowej oraz data 1617 wygrawerowana na misie z kompletu do mycia rąk. Fakt ukrycia ruchomości łączyć zapewne należy z wydarzeniami podczas szwedzkiego najazdu za panowania Jana Kazimierza. W sferze nie wyjaśnionych hipotez pozostać jednak musi pytanie o to, czy skrzynie celowo w tym miejscu zakopano, czy też została zagubiona podczas ucieczki? Ten unikalny zespół renesansowej i maniery stycznej biżuterii oraz srebrnych naczyń i sprzętów stołowych można obecnie obejrzeć odwiedzając Muzeum Okręgowe w Toruniu przy Rynku Staromiejskim.
źródło: www.skrwilno.lo.pl
jak trafić: Do Skrwilna niezmotoryzowani dojadą autobusami PKS z Rypina. Osoby posiadające własny środek transportu jadą z Bydgoszczy najpierw drogami krajowymi: nr 80 do Torunia, potem nr 15 do Kowalewa Pomorskiego, gdzie skręcają w drogę wojewódzką do Rypina, przez Golub-Dobrzyń. Z Rypina wyjeżdżają w kierunku na  Żuromin, dojeżdżają drogą  nr 563 do Okalewa, po czym skręcają w drogę lokalną na Skrwilno i po 5 km są na miejscu. Grodzisko usytuowane jest nad brzegiem jeziora Skrwilno, po jego północno-zachodniej stronie.
 
zdjęcie:

fot. ze strony: http://skrwilno.fm.interia.pl